Op de 3e van de Huchtschool in Soest wordt veel gedaan om pestproblemen te voorkomen: de pedagogische aanpak staat centraal op school. Toch komt pesten voor, al is dit volgens de leerling-enquêtes die we elk jaar afnemen wel afgenomen. In het schooljaar 2005-2006 is gestart met een pestcommissie om leerlingen een actievere inbreng te geven in de aanpak van pesten. De commissie bestond uit zes kinderen (afkomstig uit groep 5 tot en met 8) en de directeur van de school (in de rol van voorzitter).
De pestcommissie wil een bijdrage leveren, die leidt tot minder voorkomen van pesten, helderheid over mogelijke oplossingen indien er wordt gepest en verhogen van de veiligheid op school.
Dit omgangsprotocol is voortgekomen uit gesprekken met de commissie, ideeën afkomstig van de leerlingen uit de bovenbouw en bespreking in het team.
Hoe we omgaan met pesten
Plagen of pesten?
Het onderscheid tussen plagen en pesten moet helder zijn. Plagen vindt over en weer plaats, is niet bedoeld om de ander pijn te doen. Als er sprake is van pesten dan is de macht ongelijk, het gebeurt systematisch, het is gericht op een specifiek kind (dat niet meer in staat is zich te verdedigen) en het heeft negatieve gevolgen.
Stap 1: stop!
Als pesten voorkomt, dan wordt in eerste instantie gebruik gemaakt van de stopmethode: elk kind en ook een leerkracht kan hierdoor duidelijk een grens aangeven door tegen het kind dat pest “stop” te zeggen.
Stap 2 : meldingsplicht
Als pesten na het gebruik van de stop-methode nog voorkomt, dan is de verwachting dat iedereen die dat opmerkt daar melding van doet. Melden kan dus gedaan worden door iedere leerkracht, leerling en ouder (niet alleen die van het gepeste kind). Iedereen op de 3e van de Hucht heeft dus als het ware een soort meldingsplicht, een bepaalde verantwoordelijkheid om in gang te zetten dat het pesten stopt. Melden kan bij alle leerkrachten en de directeur. Melden betekent dat er verteld wordt wat is opgevallen: dat die persoon gepest wordt. Degene die gemeld heeft wordt vervolgens bedankt. Daarna zorgt het team ervoor dat er actief en integer met een melding wordt omgegaan. Iedereen kan dus veilig melden en er vindt altijd actie plaats naar aanleiding van een melding (al kan die onzichtbaar zijn voor de melder). Het onderscheid tussen klikken en melden moet helder zijn.
Stap 3: zelf oplossen
Na een melding is de groepsleerkracht de kartrekker om het pesten op te lossen. In eerste instantie vindt een gesprek plaats met het kind dat gepest wordt. Daarin wordt gesproken over de situatie, het gevoel en mogelijke oplossingen. Daarna wordt door de leerkracht gesproken met het kind dat pest. Ook met dat kind wordt de situatie besproken, het gevoel en mogelijke oplossingen. Gekeken wordt of er een mogelijkheid is dat de kinderen het zelf oplossen: met elkaar in gesprek gaan en samen een oplossing vinden. De kinderen maken hierbij gebruik van het stappenplan “Dat lossen we samen op!”, dat door alle kinderen van de 3e van de Hucht gebruikt wordt. Als de kinderen met elkaar in gesprek willen, organiseert de leerkracht een moment en checkt kort daarna hoe het verlopen is en of er een oplossing gevonden is. Indien de kinderen een bevredigende oplossing hebben gevonden, worden ze gecomplimenteerd. De leerkracht houdt de komende week goed in de gaten hoe met de gevonden oplossing wordt omgegaan en geeft de kinderen daar feedback op.
Stap 4a: oplossen met de leerkracht
Als stap 2 na een week niet voldoende heeft gewerkt, organiseert de leerkracht een gesprek met het kind dat gepest wordt en het kind dat pest samen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de stappen van bemiddeling: verkenning van het probleem, verkennen van de mogelijkheden om het probleem op te lossen, keuze van een oplossing en afronding. De kinderen krijgen de gelegenheid om zelf hun ouders/verzorgers op de hoogte te brengen.
Stap 4b: oplossen met de groep
Om stap 3 kracht bij te zetten wordt ondersteuning gecreëerd door de groep waarin de kinderen zitten. Allereerst wordt aan het kind dat gepest wordt en aan het kind dat pest aangegeven dat de groep erbij betrokken gaat worden om te helpen. Beide kinderen mogen kiezen of ze zelf aanwezig willen zijn bij het gesprek met de groep. Vervolgens brengt de leerkracht het probleem in de groep in en vraagt hoe de kinderen steun kunnen verlenen aan allebei de kinderen. Daar worden een aantal heel concrete afspraken over gemaakt, bijvoorbeeld: “Ik zeg Piet iedere morgen gedag als we op school komen”. De gemaakte afspraken worden opgeschreven door de leerkracht. Ook wordt afgesproken wanneer de evaluatie plaatsvindt. Als het kind dat gepest wordt en het kind dat pest niet aanwezig zijn geweest bij het gesprek, vertelt de leerkracht hen over hoe het ging en wat de afspraken zijn. Tijdens de komende weken houdt de leerkracht de situatie goed in de gaten en geeft de leerkracht kinderen feedback op de gemaakte afspraken.
Stap 5: evaluatie
Na twee weken vindt een evaluatie plaats: hoe gaat het? Er wordt door de leerkracht gesproken met het kind dat gepest wordt, met het kind dat pest en met de groep. Indien het pesten over is, worden alle partijen (het kind dat gepest werd, het kind dat pestte en de groep) gecomplimenteerd voor hun inzet. De kinderen krijgen de gelegenheid om hun ouders/verzorgers van het goede nieuws op de hoogte te stellen.
Indien het pesten niet over is, vindt door de groepsleerkracht een gesprek plaats met de ouders van het kind dat pest waarin wordt aangegeven dat het pesten moet stoppen en hun rol daarin. De school kiest in deze fase partij voor het kind dat gepest wordt. Het kind dat gepest wordt, krijgt een gesprek met de groepsleerkracht en de ouders/verzorgers, waarin wordt afgesproken hoe het gesteund kan worden. Het kind dat pest krijgt een gesprek met de directeur waarin heel duidelijk de grenzen van de 3e van de Hucht worden aangegeven en hoe hiermee om te gaan. Het kind dat pest krijgt ook een passende straf.
Na twee weken vindt weer een evaluatie plaats (gedurende de weken houdt de leerkracht de situatie goed in de gaten). Indien het pesten toch nog voorkomt, stelt de directeur condities op waaraan voldaan moet worden indien de ouders/verzorgers van het kind dat pest voor hun kind blijven kiezen voor de 3e van de Hucht.
Stap 6: hoe verder?
Indien het pesten gestopt is, houdt de leerkracht een vinger aan de pols. Na drie maanden checkt ze bij het kind dat gepest is en het kind dat pestte hoe het gaat.
Registratie
Er wordt gebruik gemaakt van een summier, relevant registratieformulier met ruimte voor iedere stap. De ingevulde formulieren worden centraal bewaard.
Het vervolg van het protocol
Ieder jaar vindt evaluatie van het protocol plaats. In de jaarlijkse leerling- enquête zal gevraagd worden naar het voorkomen van pesten.